Egeria, a galega que foi a primeira viaxeira da historia

Egeria

A incrible e pouco coñecida historia desta galega do século IV que percorreu todo o mundo coñecido describindo o que vía. En 1884, un investigador italiano atopou algo estraño mentres estudaba un códice medieval na Biblioteca de Arezzo, Italia. Algunhas das páxinas non coincidían entre si ata que se deu conta de que eran manuscritos distintos. Unhas páxinas pertencían a un texto de San Hilario de Poitiers. O resto das páxinas, das que faltaban algunhas do inicio e tamén do final, formaban un curioso relato dunha viaxe escrita por unha muller falando en primeira persoa.

Tratábase dunhas cartas nas que esta muller contaba a súa aventura, un diario de viaxe, que escribía ás súas señoras e irmás na súa terra de orixe, Gallaecia (Galicia). Entre os anos 381 e 384 de nosa Era, esta galega realizou unha viaxe extraordinaria a Terra Santa, unha viaxe de máis de 5.000 quilómetros que a converteu na primeira gran viaxeira da historia que deixou constancia da súa aventura, mil anos antes que Marco Polo. O seu nome era Egeria e esta é a historia da súa aventura polo mundo coñecido naquel momento. Desde o descubrimento das cartas, especuláronse con outros nomes antes que o de Egeria, ata que en 1903 un monxe Benedictino daba o nome definitivo da galega. O texto orixinal que escribiu Egeria, coñecido como “ Itinerarium ad Tola Sancta” segue na Biblioteca de Arezzo, ao dispor dos investigadores.

Para fixar as datas da peregrinación, houbo que recorrer a algunhas pistas que a galega dá sobre algúns bispos e personalidades que nomea no seu diario, encaixando nomes coñecidos cos seus períodos. Desta maneira foi posible acoutar a súa viaxe entre o ano 381 e o 384, en que emprendeu a volta a casa, aínda que parece que nunca conseguiu regresar á súa terra. Crese que era unha muller cunha boa posición social para poder afrontar tamaña empresa, e que mesmo que podería ser parente do Emperador Teodosio, xa que contou con escolta militar romana nalgúns dos territorios que atravesou. A súa viaxe abarcou a práctica totalidade do Imperio Romano e a súa intención era visitar todos os lugares que Santa Helena de Constantinopla recuperara para o cristianismo un Século antes. O seu relato iníciase ascendendo o Sinaí (lembremos que falta o comezo e o final do relato) pero podemos imaxinar como comezou o seu itinerario. Partiría desde algún punto de Gallaecia e, seguindo a Vía Domitia, cruza en barco o Mar Adriático ata chegar a Constantinopla. Desde aí parte a Xerusalén, onde queda durante tres anos visitando os lugares bíblicos e despois viaxa a Exipto, onde visita Alexandría, atravesa o Nilo e chega ata o Mar Vermello. Na súa viaxe de regreso, visita a Mesopotamia romana “civilizada” e regresa a Constantinopla, desde onde escribe a súa última carta conservada na que di que tentaría volver á súa terra “se teño forzas”.

Un dos máis divertidos exemplos sobre a súa natureza crítica aparece cando o Bispo de Segor móstralles o lugar no que a muller de Lot fora convertida en estatua de sal. Egeria escribe nas súas cartas: “Pero crédeme, cando nós inspeccionamos a paraxe non vimos a estatua de sal por ningunha parte, para que imos enganarnos”. Esta “retranca”, que abunda sobre todo ao final das súas cartas, quizá reafirma aínda máis a orixe galega da nosa gran aventureira…Parece que Egeria foi unha filla avantaxada da súa época, moderna, reflexiva, crítica e distinta ao que a historia cóntanos sobre as mulleres de outrora. Desgraciadamente, como xa contamos, a falta dalgunhas follas da súa crónica fai que non podamos saber con certeza o seu destino final.

Caprichos do destino, a famosa editora de cómics “ DC Cómics” creaba, en 1941, ao pobo das Amazonas, unha sociedade matriarcal ficticia de superhumanas e semidiosas, baseada nas amazonas da mitoloxía grega, á cal pertence a famosa Wonder Woman. Entre todas estas heroínas, a Tenente do exército amazónico e Capitán da Garda era coñecida como Egeria…

Aínda que non coñezamos como terminou a súa aventura, si que podemos contar a historia da súa viaxe, no que Egeria, unha moderna galega do século IV, cruzou tres continentes, percorreu máis de 5.000 quilómetros e converteuse na primeira viaxeira da historia en deixar un documento escrito do seu incrible periplo.

Outra pioneira galega. Que non caia no esquecemento.

Historias da Historia…"

Tradución ó galego do dun artigo do blog "Quincemil"