Os cárceres de Pontevedra

 (Este arquivo aínda está sen rematar)

Cárcere/Audiencia

A construción deste emblemático edificio (Audiencia) foi feita entre os anos 1851-1859 (primeiro como cárcere). Pero antes deste houbo outras tales como o  cárcere arzobispal na entrada da muralla pola rúa Galera .  "A  rúa dá Galera ou Barral indica o lugar onde se situaba o vello cárcere  arzobispal. Trataríase dunha torre, que na que pola súa  parte baixa servía de porta á muralla. En Pontevedra esta tipo de edificación caeu en desuso e foi ocupada polo peso da fariña, situada na  rúa dous Caos (actual  Zapatería ou  Charino), por carecer dita  rúa de amplitude suficiente para o paso dos carros. A súa nova localización será o Cárcere Vello (na Torre arzobispal) , que o concello  arrienda coa obrigación de restaurar o inmoble.

A Parda até 1991

A publicación de tres debuxos pontevedreses de finais do século  XVI por Sebastián González García-Paz sitúa con exactitude o lugar onde se pensa levantar o novo presidio, á entrada da ponte do Burgo. Ata finais do século  XVII non se volve a ter noticias de consideración sobre este edificio; en 1697 os  mestres de cantería Antonio de Monteagudo e Alonso García de Figueroa emiten o seu xuízo sobre este edificio, levantado sobre o primeiro piar da ponte e arruinado, poñendo en perigo a estabilidade do conxunto, polo que debía ser demolido. Moi posiblemente, o cárcere foi derrubado e levantado de novo, talvez por Pedro Monteagudo, que por estas datas atopábase entretido levantando a casa do conde de Maceda, actual Parador.

Torre e Cárcere Vello

Unha nova época ábrese coa invasión inglesa de 1719, que ocasiona a destrución doutros edificios públicos da vila, como a  Maestranza (actual edificio de Belas Artes). O novo cárcere exponse en 1750. Desta nova etapa posúese o contrato de construción da nova prisión, formalizada en 1750, entre o rexemento, o apoderado  arzobispal e o  maestre de obras Pedro Antonio Ferreira, documento localizado nos fondos do Arquivo Histórico Provincial por Antonio Gil Alcántara.

Os planos que se achegan no prego de condicións presentan un edificio presidido por unha torre de dous pisos: o inferior ocupado por un arco que servía de porta á muralla; na parte superior, a capela. No chan, un rexistro para que os presos poidan atender á misa sen moverse do seu calabozo. Aos lados dunha xanela central, os escudos da vila e do arcebispo. Un corpo anexo fai a función de cárcere da cidade.

O  maestre Pedro Antonio Ferreira dá conta ao concello, en novembro de 1753, de acabar a obra e solicitar o seu recoñecemento. Pouco despois o  maestre Ferreira expón o excesivo gasto que tiveron as obras, basicamente polas levadas a cabo no estaleiro de Ferrol.

A obra de Ferreira tampouco estaba destinada a perpetuarse. Posiblemente o Camiño Real desde Compostela a Pontesampaio, emprendido polo arcebispo Malvar, que altera totalmente a ponte do Burgo, afecte ao cárcere. Tamén na súa ruína participaría a  francesada, ao  parapetarse os invasores dos campesiños en Cotobade. O certo é que, superada a contenda, en 1826, o xuíz do partido xudicial ratifica o seu mal estado. A cancelación do réxime  señorial nas Cortes de Cádiz traspasou o réxime penal á xustiza estatal. Neste ambiente aprobouse pola Real Academia de San Fernando un proxecto presentado por Melchor de Prado, en 1816, que non foi levado a cabo.

Actual prisión de A Lama

Parte do artigo foi copiado e traducido do xornal "Faro de Vigo" dun artigo de Juan Juega